Përshtypje rreth librit të Barack Obama, “Tokë e premtuar“, përkthyer në shqip nga Alken Myftiu dhe hedhur në qarkullim nga shtëpia botuese Dudaj
Lorraine Glennon*
Kushdo që ka lexuar librat e mëparshëm të Barack Obamës, tashmë e di se ai është një shkrimtar i mrekullueshëm, me një sy për të rrëfyer detaje dhe një zë që kthehet në një introspektivë mendjemprehtë, vetëvlerësuese, ngritëse, elegjiake, dhe qesharake. Ato cilësi shfaqen edhe një herë në volumin e parë të kujtimeve të presidentit të 44-ërt të Shteteve të Bashkuara, “Tokë e premtuar“, i cili përqendrohet në rolin e Obamës si bashkëshort e baba dhe në ndjekjen e karrierës politike, duke përfshirë edhe mandatin e tij të parë në Shtëpinë e Bardhë.
Libri “Tokë e premtuar” nuk i ngjan asgjëje aq shumë sa përvojës kokëfortë dhe përshpejtuese të marrjes së një seminari nderimi me profesorin më të mirë në kampus (i cili gjithashtu ndodh të jetë ish-udhëheqësi i botës së lirë). Obama që hasim këtu është ndriçues – një mësues mjeshtër në krye të lojës së tij, i cili argëton, informon, sqaron, frymëzon dhe shpesh edhe “fluturon” në eksplorimet e tij të zhytura me tema të mprehta.
Tek “Tokë e premtuar”, aftësia e çuditshme e Obamës për sintetizimin dhe ngjeshjen e koncepteve të vështira dhe historive komplekse prodhon te lexuesi një montazh rrotullues nga një moment tek tjetri. Shikoni analizën e tij se pse Islami fundamentalist është bërë kaq dominues në shekullin e XX dhe XXI; është një befasi në ngjeshje dhe e qartësi. (Ai e çon lëvizjen tek Abdulaziz Ibn Saud, i cili themeloi Arabinë Saudite moderne në vitin 1932, mbi parimet e një forme “të pakorruptuar” të Islamit të shpallur nga një klerik i shekullit të tetëmbëdhjetë).
A doni një përcaktim se si kujdesi shëndetësor solli një rrëmujë kaq të madhe në SHBA – një rrëmujë që në vitin 2009 kërkoi dëshpërimisht gjetjen e një kure? Lexoni për udhëheqjen e tij në tregimin tërheqës se si ai dhe ekipi i tij (David Axelrod, David Plouffe, Robert Gibbs, Rahm Emanuel dhe një mori personazhesh të tjerë të përshkruara gjallërisht në libër) – me ndihmën e një arme jo shumë të fshehtë të quajtur Nancy Pelosi – arritën të kalonin Aktin e Kujdesit të Përballueshëm (ACA) pa asnjë votë republikane.
Një rrëfim i katastrofës së Horizontit Deepwater në prillin e vitit 2010 – një nga seritë e krizave që përfshiu administratën e tij të re – krijon disa nga arritjet më virtuoze të përndritjes së Obamës. Ai përshkruan shtrirjen e shpimeve në det të hapur (deri në vitin 2010 më shumë se tre mijë platforma prodhimi u vendosen në brigjet e Teksasit, Luizianës, Misisipit dhe Alabamës, duke e mbuluar horizontin si kështjella në shtylla) dhe shpjegon me prozë elegante dhe të qartë teknologjinë në themel të saj. Gjatë rrugës ai nënvizon arrogancën e madhe, varësinë ndaj rrezikut dhe çmendurinë e kompanive petrokimike që shpenzojnë mbi një milionë dollarë në ditë për të vënë në punë një pajisje të vetme kushtuar “nxjerrjes së eshtrave të bimëve dhe kafshëve të lashta të kthyera nga natyra në arin e zi, e të grumbulluara në fundin e oqeanit” në thellësi që tejkalojnë “lartësinë e malit Everest”. Kur njëri nga këto trupa, Horizonti Deepwater tridhjetë katësh shpërthen në një top të madh zjarri në një pjesë amerikane të Gjirit të Meksikës, u pasua me një derdhje katastrofike të naftës. 17 nga 126 njerëz në bord u lënduan dhe 11 punonjës të platformës u zhdukën.
Obama shprehet se asnjë nga këto ngjarje nuk do të ndryshojë, “sepse në fund të ditës ne amerikanët e donim benzinën tonë të lirë dhe makinat e mëdha më shumë sesa kujdesin për mjedisin”.
Pavarësisht fjalimit të fundit, Obama nuk është një zjarrfikës (megjithëse ai shpesh akuzohet se është një nga kritikët e djathtë dhe pritet të jetë një nga mbështetësit shpresëdhënës të së majtës); sipas llogaritjes së tij, ai është “një reformator, konservator në temperament, nëse jo në vizion”. Si i tillë, ai hyri në Shtëpinë e Bardhë me synimin për të krijuar një lloj konsensusi dypartiak (ai madje i kërkon Robert Gates, sekretarit të Mbrojtjes të George W. Bush, të qëndrojë në atë pozicion – megjithëse përpjekjet e tij për kompromis dypartiak përfundimisht rezultuan të pafrytshme).
Megjithatë, ai është po aq i vendosur, – siç i tha Jeffrey Goldberg në “The Atlantic”, – “të qëndrojë i lidhur me atë që jam – shpirti im, ndjenja ime për të drejtën dhe të gabuarën, karakterin tim – ndërsa veproj në nivelin më të lartë të politikës”.
Ky idealizëm, ndonëse sfidohet, nuk rrëzohet kurrë – por pothuajse gjithmonë i lë vend një realizmi me sy të qartë. (“Ç’po kuptojnë këta njerëz për gjashtëdhjetë vota?” Obama kërcen i zemëruar, kur Howard Dean dhe të tjerët e sulmojnë atë për mospërfshirjen e një opsioni publik në ACA që me siguri do ta kishte dënuar.) Megjithatë, në pasazhe si ato që kanë të bëjnë me Horizontin Deepwater, përshkrimet e familjes së tij (të bëra me butësi dhe dashuri të dukshme) dhe diskutimet e tij nëse do të shpëtojë jetën e disa adoleshentëve somalezë terroristë, Barack Obama i lë lexuesit me pak dyshime se pas tetë viteve në Shtëpinë e Bardhë, shpirti i tij mbetet shumë i paprekur. Mezi presim vëllimin e dytë.
*Lorraine Glennon është shkrimtare dhe zëvendëskryeredaktore e gazetës Our Times. Titulli është redaksional.
Artikulli u botua tek: Columbia Magazine
Përgatiti artikullin Gjergj Loka
Librin “Tokë e premtuar” të ish-presidentit amerikan Barack Obama e gjeni në SHQIP dhe ANGLISHT online tek Bukinist.al
